Project: Archeologie in Rijnenburg

De polder Rijnenburg, in de zuidwesthoek van de gemeente Utrecht, ondergaat in de komende 20 jaar een ingrijpende ruimtelijke transformatie. Op korte termijn spelen hier opgaven rond duurzame energieopwekking, recreatie, groen en natuur. Maar Rijnenburg is ook een van de zestien locaties voor grootschalige woningbouw tot 2040.

Archeologisch erfgoed

De meeste woningen komen in het centrale deel van Rijnenburg. Hier ligt een 3000 jaar oude stroomgordel, die ook een rijk archeologisch erfgoed herbergt: talrijke vindplaatsen uit de 1e en 2e eeuw liggen langs een dichtgeslibde rivierbedding. En dat alles in het directe achterland van de Limes, de Romeinse grens. Rijnenburg kent nog meer erfgoed, dit staat goed op de kaart in het Programmatisch Vertrekpunt voor Rijnenburg. Een grotere uitdaging vormt het archeologisch erfgoed: hoewel onzichtbaar is het haast alomtegenwoordig. Hoe maken we hier een optelsom van, in plaats van een verliesrekening?

Doel

Doel is om de archeologie zodanig in beeld te krijgen dat het erfgoed van Rijnenburg in de volle breedte kan meewegen in de Ruimtelijke scenario’s (2024). Daarvoor is grootschalige inzet nodig van grondradar en dronetechnieken, gerichte proefsleuven, inventarisatie van de vele vondsten door vrijetijdsarcheologen en tenslotte integratie van alle informatie in een geografisch informatiesysteem.

Archeologie vooraan in het proces 

De meest ‘kostbare’ vindplaatsen liggen langs de oude Romeinse rivierbedding. Kan de rivier straks terugkomen als een kronkelend park, met een reeks archeologische parels erlangs? Met deze strategie plaatsen wij de archeologie helemaal vooraan in het proces, in afwijking van de gangbare praktijk. Tegelijk pakt het erfgoed van Rijnenburg zijn rol bij het zoeken naar antwoorden op klimaatadaptieve vragen: kan ingepaste archeologie een groene, schaduwrijke oplossing zijn voor hittestress of een rol spelen bij waterberging na stortregens? 

Kennisdeling

Het project deelt de resultaten met publiek en professionals via algemene nieuwsmedia en vakgerichte publicaties en presentaties. Samen met AORTA bouwt het project aan een duurzame online kennisomgeving. Daarnaast staan de kanalen van de kennispartners (RCE, UvA, UU, AORTA) en de betrokken ontwikkelaars borg voor een ruime verspreiding.

Impressie van het Romeinse cultuurlandschap in het Nederlandse rivierengebied: een kleine nederzetting met akkers van bovenaf gezien.
Beeld: ©Mikko Kriek, BCL Archaeological Support
Rijnenburg: impressie van het Romeinse cultuurlandschap in het Nederlandse rivierengebied.