Project: Campagne ONGEZOUTEN (IJsselmeer)

Het project Campagne ONGEZOUTEN (Kusten van het IJsselmeer) bouwt voort op de eerder vastgestelde IJsselmeeragenda 2050. Op locaties waar (bouw)plannen echt aan de orde zijn, worden bewoners, bestuurders, ambtenaren en specialisten bij elkaar gebracht om samen het gesprek aan te gaan over de ruimtelijke kwaliteit rondom het IJsselmeer. Dit gebeurt op een creatieve en campagne-achtige manier die de aandacht trekt.

IJsselmeeragenda 2050

De IJsselmeerkust is een samenhangend geheel van verschillende kustgebieden met kwaliteiten op ecologisch, cultuurhistorisch en ruimtelijk vlak. Langs de IJsselmeerkust vinden tal van ontwikkelingen plaats op het gebied van onder meer waterveiligheid, natuurontwikkeling, recreatie en energieopwekking. Bewoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en bestuurders zien hierbij prachtige kansen, maar vragen zich ook af hoe ontwikkelingen bijdragen aan de toename van kustkwaliteit en het behoud van samenhang en eigenheid.  Verschillende provinciale organisaties die zich bezighouden met cultuurhistorie en ruimtelijke kwaliteit slaan in de campagne ONGEZOUTEN de handen ineen om bewustwording van en draagvlak voor de (erfgoed)kwaliteiten van de kustlandschappen bij zowel professionals als bij het publiek te vergroten.

Beeld: ©Alliantie Markermeerdijken
Damwandplanken bij het dorp Uitdam

Rondtrekkend activiteitenprogramma

Coördinatie en uitvoering van het project is in handen van MOOI Noord-Holland en Het Oversticht in samenwerking met de provincies Flevoland, Noord-Holland, Overijssel en Friesland. De dialoog tussen burgers en bestuurders wordt door middel van een campagnebenadering op gang gebracht waarbij het erfgoed van de voormalige Zuiderzeekust (de oude kustlandschappen) en de nieuwe kust van de IJsselmeerpolders (ingenieurskunst) het uitgangspunt vormen. In een periode van ongeveer twee-en-een-half jaar trekt het projectteam met een activiteitenprogramma rondom het IJsselmeer, waarbij (lokale) partijen worden uitgedaagd om met praktische opgaven aan de slag te gaan.

Lokale werkplaatsen

Dit wordt gefaciliteerd met werkmethoden en inhoudelijke kennis over erfgoed en ruimtelijke kwaliteit in lokale werkplaatsen en ateliers. De organisatie verbreedt de opgave door te zoeken naar koppelende belangen en het inzetten van de culturele (of cultuurhistorische) bagage van het gebied in relatie tot het IJsselmeer als geheel. Het project verbindt de campagne aan een publieksactiviteit waarbij met behulp van verschillende kunstvormen de kwaliteit van de kust voor een groter publiek in de spotlights wordt gezet.

Voorbeelden zijn de tijdelijke landschapskunstwerken die telkens met materialen worden gerealiseerd die specifiek voor de locatie zijn. Denk daarbij aan een kunstwerk op het Almeerderstrand met badhanddoeken en een kunstwerk met gemaaid bladriet in nationaal park Weerribben-Wieden. Een nieuwe vorm van samenwerking ontstond bij het plekberaad in september 2022 in Uitdam, waarbij bewoners, overheden en maatschappelijke organisaties samen nadachten over de toekomst van het dorp. Zij geven vervolgens gezamenlijk de landing van de campagne ONGEZOUTEN in de gemeente Waterland in juni 2023 vorm. Daardoor is er grote betrokkenheid van alle partijen.

Een voorbeeld van de campagne-achtige benadering waarmee de initiafnemers het participatieproces rond erfgoed en ruimte vorm willen geven: Radiation 05 in IJhorst door Atelier Overrijsel. Foto: Rob Sweere